Nagroda Literacka Gdynia 2025 wręczona. Oto laureatki 20. jubileuszowej edycji
Autor: Aleksandra Sobieraj
Na uroczystej gali w Teatrze Muzycznym w Gdyni trzy autorki i tłumaczka odebrały nagrody i pamiątkowe statuetki. Gratulujemy! A teraz… czytamy (kto jeszcze tego nie zrobił).
Nagroda Literacka Gdynia (NLG) to jedno z najważniejszych trofeów literackich w Polsce – została wręczona już po raz 20. W 2025 roku kapituła tradycyjnie uhonorowała teksty w czterech kategoriach: esej, poezja, proza i przekład na język polski. Laureatki (tym razem same kobiety) otrzymały Kostki Literackie oraz nagrody finansowe w wysokości 50 tysięcy zł. Z okazji jubileuszu przyznano również cztery dwutygodniowe rezydencje literackie autorkom wybranym spośród osób nominowanych w tym roku do nagrody.
Niemal wszystkie (oprócz tomiku Anouk Herman „Silesian Gothic”)nagrodzone książki są już dostępne w naszej Bibliotece.
Laureatki Nagrody Literackiej Gdynia 2025
Gala, podczas której ogłoszono nazwiska laureatek jubileuszowej Nagrody Literackiej Gdynia 2025, odbyła się 29 sierpnia w Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej w Gdyni.
W poszczególnych kategoriach nagrodę odebrały:
ESEJ: Joanna Wilengowska „Król Warmii i Saturna” (Wydawnictwo Czarne)
„Książka Joanny Wilengowskiej to próba zachowania pamięci o skomplikowanej tożsamości warmiackiej poprzez pryzmat osobistej historii odchodzącego ojca. Esej prowadzi czytelnika przez wspomnienia, splątane z losami regionu naznaczonego stratą, wykluczeniem i nieustannymi zmianami granic. To również portret rodzinny, dokument o losach przesiedleńców i kronika miejsca, w którym przeszłość nie daje o sobie zapomnieć” – napisano o książce na stronie NLG.
POEZJA: Anouk Herman „Silesian Gothic” (Wydawnictwo Girls and Queers to the Front)
„Tom Anouk Herman to poetycka podróż w krajobrazy Śląska i jego rekwizytów, emblematów i punktów charakterystycznych, przefiltrowanych przez queerową i feministyczną wrażliwość. »Silesian Gothic« to poezja, która sięga po obrazy ruin, poprzemysłowych przestrzeni i zapomnianych miejsc, by przekształcić je w mapę nowych doświadczeń” – czytamy w opisie tomu.
PROZA: Elżbieta Łapczyńska „Mowa chleba” (Wydawnictwo Agora)
„W swojej drugiej powieści Elżbieta Łapczyńska przenosi czytelnika do Rumunii lat osiemdziesiątych – świata brutalnego reżimu, w którym dzieci i kobiety stają się ofiarami systemowej przemocy. »Mowa chleba« to historia sierocińca, w którym los jednostki ginie w cieniu instytucji” – można przeczytać na stronie NLG.
„Monumentalny i wymagający formalnie, intelektualnie i językowo monolog Elfriede Jelinek, w polskim przekładzie Agnieszki Kowaluk zyskuje nową energię. »Dane odosobowe« to proza rozpięta między żarliwym protestem a językowym eksperymentem, naszpikowana grami słownymi, filozoficznymi odniesieniami i rytmem, który nie daje wytchnienia. Tłumaczenie Kowaluk oddaje wszystkie niuanse tej niełatwej materii – zarówno gwałtowny rytm frazy, jak i ironię, sarkazm czy otwartą polemikę z tradycją literacką i filozoficzną. To przekład, który pozwala czytelnikowi doświadczyć w polszczyźnie intensywności i wielogłosowości oryginału” – podkreślono na stronie Nagrody.
Nagroda Literacka Gdynia została ustanowiona w 2006 roku przez Prezydenta Miasta Gdyni (wtedy był nim Wojciech Szczurek) z inicjatywy byłej dyrektorki Miejskiej Biblioteki Publicznej Elżbiety Gwiazdowskiej. Rokrocznie otrzymują ją żyjący twórcy najlepszych, zdaniem kapituły, książek wydanych w poprzednim roku. Początkowo przyznawana była w trzech kategoriach: proza, poezja, eseistyka. W 2014 dodano kolejną kategorię – przekład literacki na język polski.
Laureatami Nagrody Literackiej Gdynia byli tacy pisarze, jak: Michał Witkowski, Wiesław Myśliwski, Marcin Świetlicki, Maria Poprzęcka, Andrzej Stasiuk, Justyna Bargielska, Małgorzata Szejnert, Magdalena Tulli, Ewa Lipska, Stefan Chwin, Jerzy Pilch, Paweł Sołtys, Grzegorz Piątek czy Zyta Rudzka.
W 2024 roku Nagrodę Literacką Gdynia otrzymali:
Grzegorz Bogdał za „Idzie tu wielki chłopak” (proza)
Wojciech Kopeć „jest taki konik” (poezja)
Marta Baron-Milian „Neofuturzy i futuryści. Kryptohistorie polskiej awangardy” (esej)
Iwona Zimnicka za „Drugie imię” autorstwa Jona Fossego (przekład).
